Башҡортостанда имам-хатип хәрби-патриотик клуб ойошторған

Тура юлға һәр кеше төрлөсә килә. Сибай ҡалаһына ҡараған Төйәләҫ ауылында йәшәүсе Ислам Исламбаев ғүмер буйы йөрәге ҡушҡанды үтәп йәшәй.

«Мин бала саҡтан доғалар уҡыным, уларҙы миңә өләсәйем өйрәтте. Ул саҡта мәғәнәһен аңламаһам да, уның артынан һүҙмә — һүҙ ҡабатланым», — ти ул.

Ислам Исламбаев әйтеүенсә, Афғанстандағы хәрби бәрелештәрҙә тап доғалар уның ғүмерен һаҡлап ҡалған. Ул – афған һуғышында ҡатнашыусы, ике йылдан ашыу «ҡыҙыу нөктә»лә хеҙмәт иткән. Һәм бер нисә тапҡыр үлемдән ҡотолоп ҡала.

– Хоҙайыма рәхмәт, ул мине ишетте, мин иҫән ҡалдым. Хәтеремдә, Пандшер тарлауығында колоннаға теҙелеп китеп барабыҙ, юғалтыуҙар күп булмаһын өсөн һалдаттар бер-береһенән бер нисә аҙым арттараҡ ҡалып атлай, сөнки аҙым һайын мина һалынған. Бөтә ер танкыға, пехотаға ҡаршы миналар менән тулған. Һәм бына беҙ тарлауыҡ буйлап барабыҙ, ә барыу ауыр булды — көн эҫе, ҡоралдар ауыр. Мин минометсы инем, миномет плитәһе, миналар, патрондар таҡҡанмын, йөгөмдөң ауырлығы 60 килограмдан ашыу ине. Барабыҙ һәм тирә-яғыбыҙға ҡарайбыҙ: теләһә ҡайһы ваҡытта атыуҙары мөмкин. Ә башыңда бер генә уй бар – әгәр нимәлер булһа, нисек тиҙ генә һыйыныр урынға барып етергә. Бер ваҡыт беҙҙең батальондан Цыган ҡушаматлы егет минән уҙыбыраҡ атлай башланы. Мин уны әрләп, арттараҡ барырға ҡуштым. Аңлашыла, ул арыған, нервыһы сыҙамаған. Өсөнсө тапҡыр уҙып киткәс, беҙгә тауҙан ата башланылар. Был егет шунда уҡ үлде, ул сафта мин атларға тейешле урындан китеп бара ине. Хоҙайҙың ҡөҙрәте менән иҫән ҡалғанмындыр, тием. Ул саҡта беҙ 30 кешене юғалттыҡ, - тип хәтирәләре менән уртаҡлаша Ислам.

Тағы бер ғәжәп осраҡ хеҙмәт аҙағында, дембель алдынан була.

- Беҙ тау башына менеп бара инек. Барыһы ла бер йүнәлештә бара, ә беҙ иптәшем, санитар инструктор менән, юлды ҡыҫҡартырға һәм тауҙың түбәһенә беренсе булып менергә ҡарар иттек.

Баҡтиһәң, күрше тауҙа «духтар» (совет хәрбиҙәре ислам боевиктарын шулай тип атаған авт). Улар беҙҙе күреп ҡалып, ут асты. Беҙ йығылдыҡ. Бер пуля ҡулымдың бармаҡтары араһында осоп китте ята һәм шыбырлай. Мин ҡулымды һаҡ ҡына алып ташланым. Малайҙар тороп, беҙҙе яҡлай башланы. Мин башымды күтәрҙем, ҡарайым: эргәлә мәмерйә. «Әйҙә, Серега, мәмерйәгә тәгәрәйек», - тинем иптәшемә. Ә мәмерйә танкыға ҡаршы миналар келәте булып сыҡты. Унда һыу һауыты таптыҡ. Беҙ уға ябырылдыҡ. Был ваҡытта «духтар» атыуын дауам итә, ҡайһы бер пулялар мәмерйәгә һыҙғырып осоп инә. Әгәр улар тәрәнгә төшһә, Серега менән беҙҙән бер нәмә лә ҡалмаҫ ине, көлгә әйләндерер ине. Әммә Алла ихтыяры менән беҙ тере ҡалдыҡ.

Ислам ағайҙың мөғжизә менән иҫән ҡалған осраҡтары байтаҡ. Был уның Хоҙай ышанысын тағы ла нығыта. Хеҙмәтен тултырып ҡайтҡас та мәсеткә уҡырға йөрөй башлай. Хәҙер ул – «Нур» мосолмандар ойошмаһының имам-хатибы.

Ауылда иң етди проблемаларҙың береһе — эскелек, ти Ислам Исрафил улы. Был яуызлыҡты тулыһынса бөтөрөү, әлбиттә, мөмкин түгел. Әммә алкоголизмдың, шулай уҡ контрафакт һәм суррогат алкоголдең таралыу кимәлен кәметергә мөмкин. Ислам Исламбаев инициативаһы буйынса уларҙың ауылы бер нисә тапҡыр «Айыҡ ауыл» республика конкурсында ҡатнашып, еңеүсе булған.

Бынан тыш, ул халыҡ менән сәләмәт йәшәү рәүешенең файҙаһы тураһында арымай-талмай һөйләшеүҙәр алып бара.

- Хәҙер ауылда көмөшкәселәр юҡ, тиерлек. Әлбиттә, барыһы ла идеаль түгел, барыһы ла эсеүҙе ташланы, тип әйтеп булмай. Мин үҙем шул нөктәләр буйлап йөрөп, тыйып тартып алдым. Әммә ҡайһы берҙә һүҙ менән дә ышандырырға мөмкин. Бына бер кеше ғүмер буйы эсә, тәмәке тарта. Әммә һуңынан ҡапыл тәмәке тартыуҙы, эсеүҙе ташлай һәм намаҙ уҡый башлай. Әммә, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, үтә алмаҫлыҡ кешеләр бар. Уларға барып етмәй…

Армиянан һуң Ислам Исрафил улын мәктәпкә физкультура уҡытыусыһы һәм хәрби етәксе итеп эшкә саҡыралар.

Мәктәп базаһында ул «Призывник» хәрби-патриотик клубын ойоштора. Училищела уҡыған йылдарында уҡ Ислам Исламбаев балаларҙы йыйып, урамда улар менән шөғөлләнә, төрлө көрәш төрҙәренә өйрәтә, үҙе лә шөғөлләнә һәм тиҫтерҙәрен армия хеҙмәтенә әҙерләй.

— Беҙ армияға тиклем ҡасабала шөғөлләнә башланыҡ, 20 кеше тирәһе. Был үҙенсәлекле спорт секцияһы булды. Мин Ауылға Магнитогорскиҙан ял көндәренә, каникулдарға килдем. Урамда уҡ спорттың бөтә төрҙәре менән шөғөлләнәләр. Ул ваҡытта мәктәптә спорт залы булмай. Кросс йүгерә, ҡул һуғышы, бокс менән шөғөлләнә. Мин үҙем Магнитогорскиҙа бокс секцияһына йөрөнөм. ДОСААФ эргәһендәге авиамәктәптә уҡып алты тапҡыр парашют менән һикерҙем, — тип һөйләй Ислам Исрафил улы.

Ул мәктәп йылдарында уҡ Һауа-десант ғәскәрҙәренә эләгергә маҡсат итеүен хәтерләй. Ул ваҡытта популяр булған совет десантсылары тураһында «Айырым иғтибар зонаһында» фильмы уға бик тәьҫир итә. Маҡсатына өлгәшеү өсөн ул көн һайын спорт менән әүҙем шөғөлләнә.

- Элек йәш егеттәр армия хеҙмәтенә бармай ҡалыуҙан ояла ине. Хатта ҡыҙҙар ҙа хеҙмәт итмәгән егеттәргә кейәүгә сыҡмаҫҡа тырыша. Совет осоронда армияла хеҙмәт итеү абруйлы булды.

Хәҙер үҫеп килгән быуынды патриотик рухта тәрбиәләү, башланғыс хәрби әҙерлек бик мөһим, ти Ислам Исламбаев. Ошо маҡсатта ул урындағы мәктәптә хәрби-патриотик клубын ойоштора.

- НВП күптән инде мәктәп программаһында юҡ, патриотик тәрбиә лә көсһөҙләнде. Интернет, гаджеттар, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, быларҙың барыһы ла йәштәрҙе көсһөҙләндерә, тынысландыра.

Ислам Исламбаев балаларҙың мәктәп эргәһендәге хәрби-патриотик клубҡа теләп яҙылыуын һәм икенсе кластан башлап етди шөғөлләнеүен ҡыуанып һөйләй.

- Патриотик клубта мәктәп уҡыусылары шөғөлләнә. Үҙ ирке менән киләләр, малайҙар ғына түгел, ҡыҙҙар ҙа. Физик әҙерлеккә, патриотик тәрбиәгә баҫым яһайбыҙ. Егеттәрҙе хәрби хеҙмәткә әҙерләйбеҙ.

Ислам Ислабаев ауылдаштары араһында ҙур абруй яулаған. 13 йылдан ашыу ул тыуған ауылында территориаль йәмәғәт үҙидараһын етәкләй. Ул күп проекттарҙың инициаторы.

- Быйыл урындағы зыяратты үҙ көстәре менән кәртәләп ҡуйҙылар. Әйткәндәй, бөтәһе лә үҙ өлөшөн индерҙе. Ә үҙаллы тормошҡа ашыра алмаҫлыҡ башҡа мөһим проекттарҙы хакимиәткә мөрәжәғәттәр яуҙырып юлларға тырышабыҙ, хаттар яҙабыҙ. Беҙ ауылыбыҙҙа юлға асфальт түшәүгә өлгәштек. Күптән түгел фельдшер-акушерлыҡ пункты ла барлыҡҡа килде.

- Ислам Исрафил улы кеүек кешеләр күберәк булһын ине. Уның кеүек кешеләр арҡаһында тормошобоҙ яҡшы яҡҡа үҙгәрә, - ти ауыл халҡы.

* * *

«Ярҙам — изге эштәр ваҡыты» проекты «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы һәм республиканың «Маҡсат» йәштәр хәрәкәте тарафынан Башҡортостан Башлығы грантына тормошҡа ашырыла.

Автор: Лиана Хамматова.